TY - BOOK AU - Yavuz,Muhsine Helimoğlu TI - Diyarbakır efsaneleri T2 - Derleme-İnceleme SN - 9789944150262 U1 - 398.5 PY - 2007/// CY - İstanbul PB - Cumhuriyet Kitapları KW - Efsaneler -- Diyarbakır (Türkiye) KW - Legends -- Diyarbakır (Turkey) N1 - Bu çalışmalarım nedeniyle pek çok kişi tarafından bana şu soru yöneltildi: “Araştırma alanındaki bu kadar soruna karşın, nasıl oluyor da kaynaklarınızla böylesine sıcak bir diyalog kurabiliyor ve onların güvenini kazanabiliyorsunuz?” Bu soruya vereceğim yanıt yalnızca bir tümceden oluşmaktadır: Bilimsel araştırma tutkusu ve insan sevgisiyle. Yaşları yüze yaklaşmış, asırlık insan belleklerinin dipsiz derinliklerinden bu efsaneleri söküp alarak gün ışığına çıkarmak, ölüme ve dolayısıyla da yitip gitmeye bırakmamak, çalışmamın en zor bölümünü oluşturmuş ve beni derleme çalışmaları konusunda şu sonuca ulaştırmıştır: İnsan: Okunması en zor kitap...; Önsöz I. CİLT Giriş Efsane Gruplarının Genel Olarak İnceleme ve Değerlendirilmeleri Açıklamalar Sonuç BİRİNCİ BÖLÜM EFSANE METİNLERİ VE MOTİF - INDEX I-DİNİ EFSANELER a- Dini ve Tarihi Kişiler Üzerine Söylenmiş Efsaneler b- Camiler, Kiliseler (İbadet Yerleri) c- Ziyaretler, Mezarlar, Türbeler İKİNCİ BÖLÜM II- OLAĞANÜSTÜ KUVVETLER VE VARLIKLAR ÜZERİNE EFSANELER a- Şeytan b- Cinler, Periler, Ejderhalar c- Hastalık ve Ölüm Getiren VarlıklarÜÇÜNCÜ BÖLÜM III- HAYVANLAR ÜZERİNE EFSANELER 137 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM IV- TARİHİ EFSANELER 145 a- Savaşlar, Fetihler, İstilalar 145 b- Hükümdar Sülalelerinin ve Beylerin Menşeleri, Adlar, Unvanlar 149 c- Kaleler, Surlar, Köprüler 154 d- Meskûn Yerlerle İlgili Olanlar 172 1-Evler 172 2- Hamamlar, Kaplıcalar 178 BEŞİNCİ BÖLÜM V-TABİATLA İLGİLİ EFSANELER 181 a- Taşlar, Kayalar, Tepeler, Dağlar, Kırlar 181 b-Mağaralar 193 c- Göller, Nehirler ; 201 d- Çeşmeler, Pınarlar 207 ALTINCI BÖLÜM VI- AŞK ÜZERİNE EFSANELER 215 II. CİLT BlRlNCl BÖLÜM I-DİNİ EFSANELER 223 a- Dini ve Tarihi Kişiler Üzerine Söylenmiş Efsaneler . . . .223 b- Camiler, Kiliseler (İbadet Yerleri) 251 c- Ziyaretler, Mezarlar, Türbeler 255 İKlNCl BÖLÜM II- OLAĞANÜSTÜ KUVVETLER VE VARLIKLAR ÜZERİNE EFSANELER 303 a-Şeytan 303 b- Cinler, Periler, Ejderhalar 307 c- Hastalık ve Ölüm Getiren Varlıklar 338 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM III- HAYVANLAR ÜZERİNE EFSANELER 349 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM IV- TARİHİ EFSANELER 353 a- Savaşlar, Fetihler, İstilalar 353 b- Hükümdar Sülalelerinin ve Beylerin Menşeleri, Adlar, Unvanlar 354 c- Kaleler, Surlar, Köprüler 355 d- Meskûn Yerlerle İlgili Olanlar 361 1-Evler 361 BEŞİNCİ BÖLÜM V- TABİATLA İLGİLİ EFSANELER 365 a- Taşlar, Kayalar, Tepeler, Dağlar, Kırlar 365 b- Mağaralar 369 c-Göller, Nehirler 370 d- Çeşmeler, Pınarlar 372 e- Ağaçlar, Bitkiler, Meyveler 378 ALTINCI BÖLÜM VI- AŞK ÜZERİNE EFSANELER 381DİYARBAKIR ÜZERİNE ALTI BİLDİRİ 1- Diyarbakır Efsaneleri ile Diğer Bazı Ulusların Efsaneleri Arasındaki Ortak Motifler 391 2- Diyarbakır Özelinden Hareketle, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Efsane Derleme Çalışmaları Yaparken Karşılaşılan Sorunlar, Bu Sorunlara Bağlı Olarak Geliştirilen Yöntemler, Öneriler ve Alman Sonuçlar 411 3- Diyarbakır ve Çevresinde Tiyatro Olgusu 425 4- Diyarbakır-Bismil-Kazancı Köyü’nde Düğün Gelenekleri, Berdel Olayı ve Günümüz Türk Edebiyatına Yansımaları 444 5- Diyarbakır-Bismil-Türkmenhacı Köyü’nden Bir Kadın Halk Ozanı "Halime Yaşar-Mah Turna" 469 6- Diyarbakır Ninnilerinden Bir Kesit 487 KİTAP ÜZERİNE KİMİ SÖYLEMLER Aziz Nesin 501 Orhan Şaik Gökyay 510 Veysel Öngören 510 Şevket Beysanoğlu 514 Orhan Asena 516 Vecihi Timuroğlu 517 Mahmut Makal 525 BİBLİYOGRAFYA 527 — EK EFSANELERİN GEÇTİKLERİ YERLERİ GÖSTEREN DİYARBAKIR İL HARİTASIDİYARBAKIR ÜZERİNE ALTI BİLDİRİ 1- Diyarbakır Efsaneleri ile Diğer Bazı Ulusların Efsaneleri Arasındaki Ortak Motifler 391 2- Diyarbakır Özelinden Hareketle, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Efsane Derleme Çalışmaları Yaparken Karşılaşılan Sorunlar, Bu Sorunlara Bağlı Olarak Geliştirilen Yöntemler, Öneriler ve Alman Sonuçlar 411 3- Diyarbakır ve Çevresinde Tiyatro Olgusu 425 4- Diyarbakır-Bismil-Kazancı Köyü’nde Düğün Gelenekleri, Berdel Olayı ve Günümüz Türk Edebiyatına Yansımaları 444 5- Diyarbakır-Bismil-Türkmenhacı Köyü’nden Bir Kadın Halk Ozanı "Halime Yaşar-Mah Turna" 469 6- Diyarbakır Ninnilerinden Bir Kesit 487 KİTAP ÜZERİNE KİMİ SÖYLEMLER Aziz Nesin 501 Orhan Şaik Gökyay 510 Veysel Öngören 510 Şevket Beysanoğlu 514 Orhan Asena 516 Vecihi Timuroğlu 517 Mahmut Makal 525 BİBLİYOGRAFYA 527 — EK EFSANELERİN GEÇTİKLERİ YERLERİ GÖSTEREN DİYARBAKIR İL HARİTASI ER -